Het is inmiddels al weer jaren geleden. Manlief en zoonlief hadden een conflict. Op een later moment zei ik tegen mijn man dat hij een beetje moest kijken naar de gebruiksaanwijzing van zoonlief.
Waarop manlief wanhopig uitriep dat zoonlief alwéér de taal van de gebruiksaanwijzing zonder aanwijzing vooraf had gewijzigd. En gek genoeg was daarmee ook de kou uit de lucht. De angel was uit het conflict en de storm is denk ik zoals zo vaak gewoon overgewaaid.
Een nieuw land
Als je kind wordt geboren, heb je meestal allerlei verwachtingen, gedachtes, overtuigingen en voorstellingen hoe je leven er als gezin zal uitzien. Bij de meeste mensen klopt alles wat vooraf bedacht is wel redelijk met de situatie zoals deze is. Ieder mens zal zich conform zijn eigen karakter ook voorbereiden op de nieuwe situatie. Je zou het kunnen vergelijken met het op vakantie gaan naar een ander land. De ene mens pluist alle reisgidsen en google af en de ander stapt gewoon in de auto of vliegtuig en ziet het wel. Zo is het ook met gezinsuitbreiding. Dit nieuwe land wat je nog niet kende, vraagt meestal om aanpassingen. Je dagelijkse ritme ligt in ieder geval maanden overhoop en nachtrust kun je voor langere tijd ook vergeten zoals je het gewend was.
Maar vooral moet je een nieuwe taal leren: Wat betekent een huiltje, wat betekent een grimas, wat wil je baby je vertellen.
Feit is, dat hoe sneller en hoe beter je de taal van de baby leert kennen, hoe zekerder je je voelt als ouder. En blije, gelukkige en gezonde ouders hebben meestal veel ruimte om het land van hun baby te verkennen waardoor de gewoonten, gebruiken en de taal veel sneller wennen. Zijn de ouders onzeker dan zullen ze de neiging hebben op vele keuzemomenten de weg te vragen. En als de twijfel toeslaat, moet de baby extra zijn best doen om zijn boodschap duidelijk te maken. Als ouders dus in grote lijnen de taal van hun kind begrijpen, zullen ze merken dat dit meestal goed genoeg is en dat de baby steeds meer gaat communiceren.
Al een beetje gewend in het nieuwe land
Dan komt onvermijdelijk de peuter en kleutertijd. Het kind leert letterlijk dezelfde taal spreken als papa en mama en dat kan best handig zijn. Echter dit kleine mensje leert nog een taal en die heet: “Ik wil…”
En oh wee, daar gaat het toch weer vaak mis in het land van het kind. Ouders hebben namelijk meestal een andere taal die “Ik wil..” heet en die meestal een tegengestelde betekenis heeft. Dit is de fase van het leren van vreemde gebruiken en daar staan machtsconflicten en intolerantie om de hoek van de deur. Ouders vergeten hier vaak dat hun kind nog maar een heel klein beetje is ingeburgerd en zijzelf ook. Sommige ouders vergeten dat hun kind nog veel te jong is voor het kennen van volwassen begrippen als eerlijkheid, zich kunnen inleven in een ander en iets vanuit een ander gezichtspunt kunnen zien. Dat landschap kennen peuters en kleuters nog helemaal niet en dit moeten ze leren kennen onder begeleiding van een ervaren gids. De vaardigheden die nodig zijn om met frustraties om te gaan, om aandacht uit te stellen, om te weten hoe dingen horen en leren omgaan met anderen, vragen een zorgvuldige en geduldige uitleg en vóórleven van de gids die ouder heet. De taal is kort en krachtig en iedere dag worden er nu nieuwe woorden bijgeleerd zodat ouders en kind elkaar steeds beter gaan begrijpen.
Het land wordt nu echt een beetje eigen
Tegen de tijd dat het kind naar groep 3 gaat, is het landschap en de taal van het kind redelijk bekend bij de ouders. Je zou kunnen zeggen dat de plattegrond van het land en de taal voor het dagelijks gebruik goed zijn geïntegreerd. De moeilijke woorden worden stap voor stap geleerd en ouders hebben de etiketjes voor hun kinderen paraat. Pietje is de snelle, Jaapje is een kat-uit-de-boom-kijker, Wiesje heeft faalangst en Toos een concentratieprobleem. Ziehier de gezinspatronen zijn al aardig ingesleten waarin ieder persoon zijn eigen rol inneemt. Het risico bestaat dat ouders in deze fase een beetje slordig worden met de taal van het kind. Van sommige buitenlanders accepteren we zonder meer dat ze onze taal met een accent spreken en soms kunnen we dat zelfs als authentiek waarderen. Soms roept het echter ook weerstand op en verwijten we de persoon dat die te weinig moeite doet om onze taal te spreken.
Hetzelfde kan gebeuren met onze kinderen. Als we willen dat onze kinderen zich voegen naar onze verwachtingen zou het kunnen dat we over het hoofd zien dat een kind niet over onze capaciteiten beschikt of nog niet de vaardigheden heeft geleerd zoals wij volwassenen deze hebben geleerd. Onbegrip en ruzies kunnen het gevolg zijn. Woedeaanvallen, miepen en piepen, angsten en ongewenst gedrag kunnen het gevolg zijn van kinderen die zich niet begrepen voelen in hun taal. Daarom is het altijd verstandig aan te sluiten bij het niveau van de taal van het kind zodat het zich begrepen voelt.
Het buitenland lonkt
En jaaaa, dan komt de pubertijd. Dat is het moment dat andere werelden lokken en er een compleet nieuwe taal het huis binnenkomt. Nieuwe woorden, nieuwe gebruiken, nieuwe uiterlijkheden. Je zou het kunnen vergelijken met de babytijd toen alles aan je kind nieuw was. Vele pubers houden er bovendien van verschillende landen aan te doen. Voor jou als ouder betekent dit dat je steeds achter loopt qua taal en gebruiken.
Wat het beste is in deze jaren? Gedraag je als een geïnteresseerde reiziger bent en geniet van het uitzicht en de oneindige verten van dit puberlandschap. Doe niet teveel moeite om de taal te leren want ik garandeer je dat deze vakanties steeds kort zullen zijn en de moeite van het leren van alle grammatica niet waard. Russisch, Chinees, gewoon Engels, maar ook talen waarvan je nooit hebt gehoord komen en gaan. Geloof me, ze zijn allen tijdelijk en wanneer je net genoeg belangstelling hebt en je puber voorhoudt dat het nog steeds Nederlands staatsburger is met alle gevolgen van dien, zal het heus lukken om ook dit land te leren kennen voor zolang het nodig is.
En weet je…. Na verloop van tijd geniet je van de foto’s. Heus… Echt waar…
